Miladî dönemin salgın hastalıklar bilancosu ağır
Veba serisi, suçiçeği, kolera, tifus, İspanyol gribi, Asya gribi, HIV, SARS, MERS, Ebola… Ve şimdi korona.
Viyana – Yazılı tarihin bilinen en büyük salgını, veba hastalığı kaynaklıdır. Ki veba denilen bela, uzun aralıklarla da olsa defalarca insanların kırımına sebep olmuştur. Miladî dönemdeki ilk büyük üç salgın veba kaynaklıdır. Salgınlara neden olan diğer hastalıklar arasında suçiçeği, kolera, tifus, İspanyol gribi, Asya gribi, HIV yer alır. Daha yakın tarihlerde görülen salgınlardan SARS, MERS ve Ebola virüslerini de unutmamak gerekiyor. Ve şimdi de koronavirüs insanlığı tehdit ediyor. Miladî dönemde yaşanan en yıkıcı 11 salgının kronolojik sıralanması ve sonuçları şöyle:
Antoninus vebası salgını: Bilinen ilk büyük veba salgını, 165-180 yılları arasında Roma İmparatorluğu’nda yaşanmıştır. Günde 2 bin kişinin ölümüne yol açan bu salgın, “Antoninus vebası” olarak adlandırıldı.
Jüstinyen veba salgını: Sonraki veba salgını, 541 yılında Avrupa’da başladı. Konstantinopol (İstanbul), Mısır, Filistin, Suriye, Anadolu’ya yayıldı. Kral Jüstinyen’in tahtta olduğu Konstantinopol kenti, nüfusunun yüzde 40’ını kaybetti.
Kara Veba salgını: 1346 – 1353 yılları arasında meydana gelen Kara Veba salgını, Avrupa nüfusunu o yıllarda yüzde 30 ila yüzde 60 oranında yok etti. 75 ila 200 milyon arasında insanı öldüğü tahmin ediliyor.
Amerikan yerlilerinde suçiçeği salgını: Avrupalılar 15. Yüzyıl‘da Amerika kıtasını keşfettiklerinde, suçiçeği salgını Avrupa nüfusnun üçte birini öldürmüştü. Amerikan yerlileri, aralarına taşınan bu hastalığa karşı korunaksızdı ve o dönemdeki yerli nüfusun yüzde 90’ı yok oldu. Bu durum, Amerika kıtasının Avrupalılarca sömürgeleştirilmesini son derece kolaylaştırmıştır.
“Cocoliztli salgınları”: 1520 – 1576 yılları arasında bugünkü Meksika coğrafyasında birkaç farklı hastalığın aynı dönemde oluşmasıyla, “cocoliztli salgınları” yaşandı. Salgın, Venezuela’sından Kanada’ya kadar yayılarak 15 milyona yakın insanı öldürdü. Maya uygarlığı için de sonun başlangıcı oldu.
Kolera salgını: İnsan toplumlarının tanıdığı yedi kolera salgınından en büyüğü,1852 – 1860 tarihleri arasında yaşanandır.En büyük kayıplar Hindistan’da oldu.Oradan Afganistan’a ve Rusya’ya yayıldı. Resmi kayıtlara göre sadece Rusya’da bile 1 milyon insan öldü. Avrupa, Afrika ve Amerika’ya ulaştı.
Dördüncü Veba salgını: 1855 – 1859 yılları arasında Çin’de başladı. Çin’de ve Hindistan’da 12 milyon insanın ölümüne neden olan salgın, dünyanın diğer bölgelerine de yayıldı.
Tifüs salgını: 1914 – 1918 yılları arasında tifüs bakterisi, savaşın getirdiği bir salgındı. Avrupa ve Asya’da, 25 milyon kişiye bulaştı. Sovyetler Birliği’nde 3 milyona yakın insan öldü.
İspanyol Gribi salgını: Birinci Dünya Savaşı’nı izleyen yıllarda 500 milyon insana bulaştı. Dünya genelinde 50 ila 100 milyon arasında (birinci ve ikinci dünya savaşlarında ölen insan sayısının toplamından kat kat daha fazla) sağlıklı insanın ölümüne neden oldu.
Asya Gribi salgını: 1957’deÇin’den yayılmaya başladı. Salgın, 4 milyona yakın insanın canına mal oldu.
HIV (AIDS) salgını: İlk HIV virüsü, 1959’da Kongo’da görüldü. Maymunlardan insana geçiyordu.Teşhis ve adı ise ancak 1980’lerde kondu. Son 30 yılda, 36 milyon insanın hayatına mal oldu. (TW)
http://www.toterwinkel.at/miladi-doenemin-salgin-hastalikl…/
…………………………………………..………….
Kaynak: https://tr.euronews.com
Fotoğraf: Viyana’nın Graben Sokağı’ında bulunan Veba Sütunu (Die Wiener Pestsäule). Üçlü sütun halindedir. 1679 veba salgını sonrasında inşa edildi.